Geschiedenis is vaak ver weg en lang geleden. Maar het kan gaan leven als het vlak onder je voeten ligt, als het in je eigen buurt gebeurd is. Veel sportievelingen en kinderen zullen er weleens naar hebben gekeken:  Het herdenkingsbord in de gang van de gymzaal van de Hovenschool. Het is gemaakt om te herinneren aan het neerstorten van een met bommen beladen Engels vliegtuig op 6 februari 1945.

Samen met ruim 60 andere vliegtuigen was de Mitchell die ochtend om 08.45 opgestegen vanaf  vliegbasis Melsbroek bij Brussel om aanvallen uit te voeren op de spoorbrug over de IJssel bij Deventer. De ruimen van de luchtvloot  waren gevuld met  meer dan driehonderd bommen. De rapporten uit die tijd geven aan dat bijna de helft van de toestellen werd beschoten en beschadigd door de bij Deventer zeer actieve Duitse luchtafweer. ‘Moderate to intense flak over the target”, meldt het vluchtrapport. Twee Mitchells kunnen nog een noodlanding maken in bevrijd gebied, maar bij een toestel lukt dat niet. Om 10.04 in de ochtend valt de HD380Y op een onbebouwd terreintje tussen de huizen van de Twelloseweg, de Langestraat en de Worp. Door de klap en de explosies van de bommen, die nog aan boord waren,  blijft er weinig van het toestel over. Voor de bemanning zijn de gevolgen fataal. Twee van hen worden vlakbij gevonden, van de andere twee ontbreekt elk spoor.

‘’no parachutes seen”, zegt Geert van Zanten veelbetekenend. Als ooggetuige is buurtbewoner Geert van Zanten als geen ander op de hoogte van de gebeurtenissen  van de Hoven in de oorlog.  De andere vliegtuigen hebben dus gezien dat er geen mensen uit het getroffen toestel hebben kunnen  springen.

Slachtoffer s vielen er onder de inwoners  van de Hoven bij deze aanval wonderwel niet te betreuren, al was er wel veel schade. Tien minuten voor de luchtaanval ging het luchtalarm. De mensen hadden, met de gevolgen van eerdere aanvallen in het achterhoofd, hun huizen snel verlaten en zaten in hun kelder, of in een van de schuilkelders in de buurt. Het was tenslotte niet de eerste keer dat er bommenwerpers boven de Hoven vlogen.

‘Aldus werden drie huizen totaal verwoest, vijf huizen verbrandden geheel, en 35 huizen werden zwaar beschadigd en onbewoonbaar’ meldt het herdenkingsbord, dat een uitputtende opsomming geeft van de ruim 300 huizen in de buurt die tijdens deze actie werden beschadigd. De tekst leest als een proces-verbaal. ‘’Ik heb het een keer gelezen, daarna nooit meer”, merkt Geert van Zanten op. “Dat verbaal zou best eens door mijn vader geschreven kunnen zijn. Die was destijds politieagent.”

 Geert weet te vertellen dat de maker van het gedenkbord, Jo Vinkenburg, destijds bij de gemeente werkte en enthousiast met zijn metaaldetector naar voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog zocht. Toen in 1982 de gymzaal van de Hovenschool aan de Twelloseweg werd gebouwd, op de plek waar de HD380Y was neergestort, moest daar natuurlijk wat te vinden zijn. In het gedenkbord verwerkte Jo delen van het vliegtuig die hij had gevonden, munitie en een deel van een boordmitrailleur.

Hoewel de Britse bommenrichters ongetwijfeld hun best hebben gedaan en de brug af en toe werd behoorlijk werd geraakt, kon hij toch steeds weer worden gerepareerd.  “Er stond wel een bord dat de treinen niet mochten remmen, de brugdelen zouden anders van de pijlers kunnen afschuiven” zegt Geert van Zanten. De brug werd pas echt verwoest door de Duitsers, die de overspanningen bij de terugtrekking opbliezen om zo de oprukkende troepen de pas af te snijden.

Het herdenkingsbord in de gang van de gymzaal geeft veel informatie over de gebeurtenissen op 6 februari 1945. Toch worden niet alle vragen beantwoord. Zo weten we niet wie het meisje op de foto voor de huizen is. Geeft de foto een beeld van de huizenrij zoals die eruitzag voor het neerstorten van de HD380Y? Ook is er een gedicht waar we de maker niet van weten.  Jo Vinkenburg is vijf jaar geleden overleden en kan het ons niet meer vertellen. Het bord hangt er inmiddels al meer dan dertig jaar, en is hier en daar behoorlijk beschadigd. Het zou mooi zijn als dit, met respect voor Engelse bemanning en Jo Vinkenburg, zou kunnen worden gerestaureerd en aangevuld met nieuwe informatie. Bemanningsleden Quick en Locke liggen begraven op de Deventer oorlogsbegraafplaats aan de Raalterweg.